Een LP kraakt, een cassettebandje dat in de zon heeft gelegen is bijna onbruikbaar. We kennen de nostalgische gevoelens. De digitale tijd heeft ervoor gezorgd dat fysieke omstandigheden geen invloed meer hebben op onze media. De kwaliteit is afhankelijk van de bron, de codec en de compressie waarmee het ooit is gemaakt. Maar als het dan eenmaal een MP3-tje is, dan is het een MP3-tje. Natuurlijk, een harde schijf kan ook kapot gaan of lijden onder barre omstandigheden. Maar als dat MP3-bestand ergens veilig staat, is de kans klein dat er iets mee zal gebeuren.
En dus heb ik nu een behoorlijke bak van die MP3-muziek op mijn computer. Al jaren. De eerste downloadde ik met Napster. Kent u dat nog? Met de verbindingssnelheid van toen, was het een aardige uitdaging. Uren wachten voor een MP3-bestand binnen was. Laat staan een heel album. Dat was simpelweg geen optie. Maar mijn Napster-MP3’s kraken niet. Er klinkt geen ruis van een 56K-modem doorheen. Ze staan gewoon tussen de andere MP3-tjes die ik later downloadde met Kazaa, Limewire, Grokster, Gnutella en nog later aanschafte via de iTunes Store of binnenslurpte met een Torrent-client. Albums per keer? Een hele discografie per keer zul je bedoelen. Maar geen onderscheid tussen die anderen hoor. Ze klinken gewoon hetzelfde, de Napster-muziekjes zijn niet al een beetje vergaan of vergeeld. En aangezien ik mijn muziekcollectie al een keer of wat opnieuw heb geïmporteerd, heb ik ook geen idee meer wanneer ik welk bestand ooit voor het eerst heb opgeslagen.
Het is een eenheidsworst geworden. Met foto’s geldt dat ook. Natuurlijk, de nieuwere digitale foto’s zijn een stuk scherper. Daar kan ik oude foto’s nog wel herkennen: korzelig, slechter belicht en mindere kwaliteit. Maar toch, het zijn allemaal bestandjes in een grote bak. Geselecteerd en uitgewied. Een mislukte foto met vinger voor de lens is allang naar de eeuwige jachtvelden verdwenen. Er zijn wel websites die zich hebben toegelegd op het verzamelen van mislukte digitale foto’s, een loffelijk maar lastig streven. De polaroid en het fotorolletje kunnen in elk geval alvast het museum voor fotografie in. Samen met de VHS en de DVD natuurlijk, want ook films en tv-series zijn met de hogere downloadsnelheid meer en meer alleen nog digitaal terug te vinden.
En dan nog de oude vertrouwde geschreven letter. De pen zal nog niet heel snel in de vergetelheid raken, maar papier? Het zou kunnen met ontwikkelingen als de iPad. Geen vergeelde papieren meer? Geen mooi manuscript met koffievlekken? Omgevouwen ezelshoekjes in boeken? Het kan nog even duren, maar de kans zit er dik in dat ook die dingen in de vergetelheid raken. “Add coffee stains to your document?” zou best een optie in Word kunnen worden, maar helemaal hetzelfde is het niet. Toch zijn dergelijke digitale alternatieven voor veroudering zo gek nog niet. Ik las laatst een voorstel in een artikel om reacties, forumberichten en andere internetteksten na verloop van tijd te laten vergrijzen, zodat je kunt zien dat ze ouder zijn. Geen slecht idee, want met de digitalisering is het lastig om in een oogopslag te zien hoe oud iets is.
Die foto is vrij gemakkelijk in de tijd te plaatsen. Als het een cassettebandje is, weet je al vrij zeker dat eind jaren tachtig, begin jaren negentig zal zijn en ook bij een boek is het redelijk aan vorm, uiterlijk en staat waarin het verkeerd in te schatten uit welk tijdperk het ongeveer komt. Maar een Word-document? Een JPG? Een MP3? Ja, je kunt in de eigenschappen gaan kijken, ze sorteren op datum, maar gewoon ernaar kijken en inschatten hoe oud ze zijn? Onmogelijk. Hoe moet dat later bij Tussen Kunst en Kitsch? Daar is dan toch ook geen lol meer aan? Ik wil krakende Napster-MP3-tjes! Vergeelde Word-documenten! En JPG’s die langzaamaan in sepia overgaan. Anders is nostalgie straks geen bal meer aan.